نویسنده: آرش ابرازی بخشایش
کارگاه اول
با درخواست یکی از دوستانم که در هلال احمر کار می کند، قرار شد کلاسی را با موضوع کمک های اولیه با این روش برگزار کنیم. در ابتدای جلسه راجع به این که اگر شیوه ای جدا از شیوه مرسوم موجود در آموزش را بخواهید انتخاب کنید، "چه شیوه ای را برای آموزش انتخاب می کنید؟" را پرسیدم.
سکوت چند ثانیه باعث شد من سوالم را تغییر دهم و سوال دیگری بپرسم.
- آیا دوست دارید به روشی دیگر این درس را آموزش بدهیم؟
- بله. بله...
خب امروز ما قرار است با شیوه "در نقش متخصص" این کار را انجام دهیم. من توضیح کوتاهی راجع به این شیوه دادم. قبل از اینکه مشارکت کنندگان وارد کلاس بشوند، من بر روی تخته مفاهیم کلیدی را یاداشت کرده بودم. با این جمله شروع کردم: "امروز قرار است شما آموزش بدهید و ما گوش کنیم". افراد کلاس با تعجب نگاه کردند و این جمله ها را بیان کردند:
- وقتی ما چیزی یاد نگرفتیم چطور می تونیم آموزش بدیم؟
- ما که هنوز چیزی نمی دونیم..
- شوخیتون گرفته؟
- و چند نفری می خندیدند.
خب شما اجازه دارید در فرایند آموزش از تمام امکانات لازم بهره بگیرید. مثلا اگر لازم شد از اینترنت و یا کتاب هایی که در این کلاس هستند و از همه مهتر با گفتگو بین خودتان در گروه های مختلف.
خب برای اینکه وقت را از دست ندهیم من توضیحات را ارائه می دهم، امروز قرار است شما متخصص باشید و امر آموزش با موضوع کمک های اولیه بر عهده ی شماست و در این راستا شهرداری ناحیه، از سرای محله خواسته است تا یک برنامه آموزشی راجع به کمک های اولیه تهیه بشود و هر گروهی که مورد تایید شهردار باشد را برگزیده اعلام می کنیم (در آنجا توضیح دادم که این جزئی از روند کار است). از قبل تخصص هایی را که برای این تعداد از مشارکت کنندگان در نظر گرفته بودم را بر روی تخته نوشتم تا خودشان به دلخواه خود انتخاب کنند. تخصص ها به این ترتیب بود (معلم، گرافیست، آتش نشان، دکتر، پرستار، معمار، وکیل، مربی مهد، آشپز، خیاط و...). بعد از اینکه افراد تخصص های خود را انتخاب کردند، مربی هلال احمر آنها را به گروه های چهار نفری تقسیم کرد. از آنها خواسته شد برنامه آموزش خود را راجع به کمک های اولیه با دو موضوع (سوختگی و شکستگی) ارائه دهند.
در قدم اول از آنها خواسته شد تا تمام اطلاعات خود را راجع به این موضوع ها بر روی کاغذ بنویسند و مکتوب داشته باشند، چون در انتهای درس این مکتوب ها به شهردار ارائه خواهد شد. افراد برای تعریف های مربوط به این موضوع ها از اینترنت و کتاب ها و دانسته های خود بهره گرفتند.
در مرحله بعدی، با پیغامی از طرف شهردار از آنها خواسته شد تا برنامه ی آموزش خود را در قالب عملی ارائه دهند و این ارائه می تواند برای آنها در هر مکانی که می خواهند باشد. یک گروه آموزش را در خانه و در اتاق کودک در نظر گرفت. گروه دیگر این آموزش را به صورت یک نمایشگاه عکاسی در نظر گرفت. گروه دیگر در مهد کودک.
در ادامه با راهنمایی های مربی هلال احمر، اعضای کلاس به طور دقیق تری به انجام کارهای خود ادامه دادند. بعد از یک ساعت، آموزش های گروه ها به اتمام رسید و نوبت بازدید از هر گروه فرا رسید. گروه ها، مطالب مهم را با کاغذ های رنگی و در برگه های A چهار و با استفاده ابزار موجود در کلاس (صندلی، کیف و...) فضای آموزشی خود را طراحی کردند. بعد از بازدید از هر گروه، به افراد گفته شد اگر مطلبی خیلی توجه شما را جلب کرده است را بر روی برگه های انتقادات و پیشنهادات که از قبل تهیه کرده بودم بنویسند.
در انتها مربی هلال احمر نکاتی را که از قلم افتاده بود را بیان کرد.
ارزیابی: در انتها ارزیابی را به صورت پرسش انجام دادم.
سوالات:
- به نظر شما این روش چطور بود؟
- شما خودتان را در این کلاس چطور حس کردید؟
- چه جاهایی برای شما سخت بود؟
پاسخ ها:
- اولین باری بود که با این نوع آموزش مواجه می شدم خیلی برای من جذاب بود و خیلی یاد گرفتم.
- من فکر نمی کردم که بتوانیم این کار را انجام دهیم.
- جذاب بود.
- من به عنوان معلم فکر می کنم می توانم از این روش در کلاس درسم استفاده کنم و خود بچه ها برای یکدیگر موضوع را آموزش دهند.
کارگاه دوم
این کارگاه در مهد کودک برای مربیان مهد برگزار شد.
روند کار کاملا شبیه به کارگاه قبلی بود، با این تفاوت که از آنها خواسته شد تا برنامه آموزشی خود را برای کودکان مهد در نظر بگیرند و بیشتر، استفاده ی این روش برای کودکان را مورد بررسی قرار دادیم. یکی از گروه ها، مطب دکتر را برای آموزش در نظر گرفت و با استفاده از مولاژهای هلال احمر آموزش عملی خود را پیش برد.
مربی ها، با در نظر گرفتن فضا برای کودکان، از کاغذ های رنگی و مقواها خیلی استفاده کردند. و چند نفر از آنها که نقاشی خوبی داشتند، بیشتر از نقاشی برای آموزش استفاده کردند. علت استفاده آنها از نقاشی، طبق نظرات خودشان این بود که بچه ها چون سواد خواندن ندارند ما باید با تصویر این آموزش را انجام بدهیم.
ارزیابی به صورت پرسش انجام شد.
سوال:
- با توجه به اینکه شما مربی مهد هستید و از خیلی تکنیک ها، برای آموزش استفاده می کنید، این روش به نظر شما چقدر کارآمد بود؟
پاسخ ها:
- به نظر من بچه ها با این روش خلاقیتشون خیلی بیشتر بروز میکنه و میتونن خیلی چیزهای بیشتری یاد بگیرند.
- من آخر های کلاس تازه متوجه شدم که قرار است چیکار کنیم و بعد از اینکه فهمیدم باید چیکار کنیم کلاس تموم شد.
- به نظر شما بچه ها متوجه می شوند که چه کار باید بکنند؟
- (به نظرم باید امتحان کرد و دید)
