پلان کارگاه آموزشی تئاتر شورایی
جلسه اول
الف) معرفی تئاتر شورایی:
سلام. ما از طرف گروه «تئاترشورایی تهران» مهمون شما هستیم تا یه دوره آموزشی رو با شما داشته باشیم. در این دوره چند نمونۀ اصلی از روشهای تئاتر شورایی رو باهمدیگه تجربه خواهیم کرد.
شما تا به حال راجع به تئاتر شورایی چیزی شنیدید؟
چه تصوری از عنوان این تئاتر دارید؟ (چند نظر گرفته می شود)
برای آشنایی با تئاتر شورایی، با چند سوال شروع می کنیم:
1. آیا در دوران تحصیل دوست داشته اید برخی درسها و نحوه ارائه آنها از حالت خشک و رسمی و کسالت بار خارج شوند و برایتان جذاب، دلپذیر و انگیزه بخش گردد؟
2. آیا در محله ای که زندگی می کنید، دوست دارید اهالی محل بتوانند هر از گاهی دور هم جمع شوند و برای بهتر شدن روابط و حل مشکلات محله همفکری و همکاری کنند؟
3. آیا وقتی دانشجو بودید دلتان خواسته تجمع های اعتراضی دانشجویان به آشوب و تنش نکشد یا خواسته های به حق آنان بی نتیجه نماند؟
4. آیا آرزو داشته اید که مسئولین در تصمیم گیری های خرد و کلان از ما شهروندان هم نظرخواهی کنند؟
تئاتر شورایی یه جور تلاشه برای پاسخ گویی به این نوع سوالات. اگه می خواید بدونید این اتفاق چطوری می افته، پاشید تا عملاً انجامش بدیم. چون اولین چیزی که تئاتر شورایی بهش تأکید داره، این جمله ست: «حرف نزن، عمل کن!» پس لطفاً تلفن همراه خودتون رو خاموش کنید و بیاید با هم یه حلقه درست کنیم!
ب) بازیها:
همه در دایره می ایستند. دستها در طرفین. سرو شانه ریلکس و آزاد. پشت صاف. لبخند بر لب و آماده! همه همدیگه رو می بینیم.
بازی اول: اسم بازی (نوع اول)
دور اول اسمِ خود، دور دوم بغل دستی، دور سوم نفر بعد از بغل دستی و ...
بازی دوم: اسم بازی (نوع دوم)
یک نفر در وسط؛ سه بار اسم، اسم، اسم
بازی سوم: اسم بازی (نوع سوم)
دور اول اسمِ خود؛ دور دوم اسم با ژست؛ دور سوم فقط ژست؛
مرحلۀ بعد: به نوبت یک قدم به داخل دایره؛ بقیه همزمان اسم و ژست او را با صدای بلند اجرا می کنند.
پرسش: هدف از این سه بازی چی بود؟ چه کمکی به ما می کنند؟
بازی چهارم: بازی معکوس
تسهیلگر: در فضای کارگاه حرکت کنید؛ البته با سه شرط:
یک: بی هدف راه نرید – هر بار نقطه ای رو به عنوان هدف انتخاب کنید؛
دو: حین راه رفتن سکوت کنید و گوش بدید
سه: مارپیچ راه برید، نه مستقیم! (می تونید بگید چرا؟)
بسیار خب، شروع می کنیم: راه بیفتید!
(پس از لحظاتی)
حالا همونطور که راه می رید، چیزهایی رو که می گم اجرا کنید:
وقتی می گم وایسید، راه برید؛ وقتی می گم برید، وایسید!
وقتی می گم دست، زانو رو بگیرید؛ وقتی می گم زانو، دستها رو بالا بگیرید!
وقتی می گم اسم بپرید بالا، وقتی می گم بپرید، اسم خودتون رو بگید!
(آیتمهای بالا را به صورت تصادفی و بدون ترتیب اعلام کنید.)
پرسش: هدف از این تمرین چی بود؟ چرا در بازیگری باید مدام در لحظۀ اکنون باشیم؟
بازی پنجم: کنش / واکنش
همه گروههای دوتایی می شوند. هر دو نفر رو به روی هم، اولی ژستی می گیرد، دومی با ژستی به او واکنش نشان می دهد: زنجیره واکنشها.
تسهیلگر: هر وقت دست زدم، برید همبازی دیگه ای واسه خودتون انتخاب کنید. همینکه به هم رسیدید، شروع کنید.
هدف: کنش و واکنش در لحظه، کشف ژست های جدید و ناآشنا.
بازی ششم: ژستهای مکمل
همه رو به صحنه، دو نفر روی صحنه. با هم دست می دهند.
تسهیلگر(به تماشاگران): با یک کلمه یا یک جمله بگید چی می بینید؟
(یکی از مجسمه ها کنار می رود، دیگری می ماند ) حالا چی می بینید؟
حالا یکی بیاد و ژست ایشون رو با یه ژست دیگه تکمیل کنه.... حالا چی می بینید.
(قبلی می رود و فرد جدید می ماند) حالا چی می بینید ..... و به همین منوال (تا هشت نفر)
هدف: پیدا کردن ایده برای نمایش، آماده شدن برای تکنیک مجسمه
(آنتراکت کوتاه 10 دقیقه)
تکنیک اول: تئاتر مجسمه (معرفی تکنیک مجسمه – ساختن مجسمه بر اساس موضوع کارگاه)
اجرای تئاتر مجسمه در سه پرده: موجود – مطلوب - گذار
پویا سازی مجسمه (روش اول: با ده شماره – روش دوم: با حرکت آهسته – روش سوم: با فلاش بک و فلاش فوروارد – روش چهارم: با تعقیب فکر یا تک گویی درونی)
جلسۀ دوم:
شروع مجدد با یک بازی انرژی زا (مجسمۀ گروهی در ده شماره!)
تکنیک دوم: تئاتر مجادله (معرفی - تعیین مسئله – گروه بندی دو نفره (روش هرم قصه ها) – سه قصه با سه گروه پنج نفره (احتمالاً) – ساختن مجسمه های شروع، میانه و پایان – نمایش دادن و کشف قصه توسط بقیه – کارکردن روی دیالوگ و حرکت – اجرای یکی از نمایشها و تسهیلگری آن – اجرای دو نمایش بعدی به جلسه سوم موکول می شود)
بازی پایانی
جلسه سوم
تکنیک سوم: تئاتر قانونگذار (معرفی - یکی از سه نمایش آماده شده در جلسه دوم (که قابلیت قانونگذاری دارد) در این جلسه اجرا می شود - مداخله و بحث- توزیع قلم و کاغذ و برگه های آری/ نه – تشکیل کارگروهِ دسته بندی قوانین پیشنهادی (سه نفر) – خوانش قانون پیشنهادی اول – اظهار نظر در جایگاه موافق/ مخالف- خوانش نهایی و رأی گیری – خوانش قانون پیشنهادی دوم و به همین ترتیب .... )
جلسۀ چهارم
آموزش تسهیلگری:
مرحلۀ اول: (بازیهای می پرسم / بپرس! – جواب تو می شه سوال بعدی! – سوال برای موافق/مخالف – گزاره شرطی مصطلح)
مرحلۀ دوم: (مرور 5 کلید مهم تسهیلگری از کتاب تئاتر شورایی صفحه 123 )
مرحلۀ سوم: (داوطلبی نمایش سوم را تسهیلگری می کند؛ هر از گاه توقف دادن به کار برای بررسی اگرها و امّاهای تسهیلگری)
بازی آخر
نکات پایانی:
معرفی سایت، ایمیل و کتابهای تئاتر شورایی تهران
دادن نقشه راه برای فعال سازی اجتماعات محلی با تئاتر شورایی
ترغیب به برگزاری و شرکت در جلسات هم افزایی برای تبادل تجربه با همکاران
بازی نهایی / ... و خداحافظی!
