تئاتر شورایی چیست؟
تئاتر شورایی در سال ۱۹۷۱ در برزیل متولد شد؛ در قالب بسیار نوپای تئاتر روزنامه، مشخصاً با هدف درگیر شدن با معضلات محلی – دیری نپایید که در کل کشور مورد استفاده قرار گرفت.
تئاتر مجادله در کشور پِرو به وجود آمد، در سال ۱۹۷۳، به عنوان بخشی از یک برنامه سوادآموزی؛ فکر کردیم فقط مناسب امریکای جنوبی خواهد بود – اکنون در بیش از ۷۰ کشور دنیا تجربه می شود.
تئاتر شورایی بالید و در آرژانتین تئاتر نامرئی را به وجود آورد، به عنوان فعالیتی سیاسی؛ و تئاتر مجسمه را در کلمبیا، ونزوئلا ، مکزیک و … برای برقراری گفت و گو میان ملل بومی و اسپانیایی تبار. اینک این فرمها در همه نوع گفت و گویی به کار می روند.
تئاتر شورایی در اروپا بسط یافت و رنگین کمان امیال را به وجود آورد – ابتدا برای فهم معضلات روانشناختی، سپس حتی برای شخصیت سازی در همۀ نمایشنامه ها. در بازگشت به برزیل، تئاتر قانونگذار متولد شد تا به مدد آن خواست مردم به قانون بدل شود – که دست کم سیزده بار این اتفاق روی داد. اکنون آرام آرام تئاتر التزامی درحال شکل گیری است.
ما دریافتیم همه این فرمها که به صورت مستقل خلق شده اند، می توانند در همه جای دنیا بسط یابند و مثمرِ ثمر باشند، چراکه صرفاً زبانی انسانی اند.
تئاتر شورایی را ابتدا کشاورزان و کارگران؛ سپس معلمان و شاگردان به کار بردند؛ اکنون هنرمندان، مددکاران، روان درمانگران، سازمانهای مردم نهاد و … از آن بهره مندند. در آغاز در مکانهای کوچک و تقریباً مخفی اجرا می شد؛ اینک اما در خیابانها، مدارس، کلیساها، اتحادیه های تجاری، سالنهای تئاتر، زندانها و …
تئاتر شورایی بازیِ گفت و گوست: ما با هم بازی می کنیم و می آموزیم. هرکدام از بازیها باید نظم داشته باشند – قواعدی شفاف که باید تابعشان بود. درعین حال، بازیها به خلاقیت و آزادی مطلق نیازدارند. بدون نظم، زندگی اجتماعی وجود ندارد؛ بدون آزادی، زندگی.
نظمِ بازیهای ما این باور ماست که باید حق هرکس را برای شریف بودن، دوباره احراز کنیم. ما باور داریم همه ما بهتر، و بسیار بهتر، از آن چیزی هستیم که فکر می کنیم. ما به همبستگی باور داریم.
آزادیِ ما ابداع روشهایی است برای کمک به انسانی کردن مناسبات انسانی، برای آزادانه تاختن بر همه حوزه های فعالیت انسانی: اعم از حوزه های اجتماعی، آموزشی، سیاسی، هنری و … این یک زبان است، پس می توان از آن برای گفت و گو در مورد همۀ دغدغه های انسانی بهره برد، نباید آن را صرفاً به تئاتر محدود کرد.
ما به صلح باور داریم، نه به انفعال!
از همه مهمتر، باور داریم که تئاتر شورایی از، با، درمورد و متعلق به سرکوب شدگان است، این همان چیزی است که در مرامنامۀ ما نیز مشهود است.
اگر شما با این دیدگاه موافقید، قطعاً ما هم با شما موافقیم.
منبع:
تئاتر شورایی (گفت و گوی انتقادی و تعهد اجتماعی)؛ به کوشش علی ظفرقهرمانی نژاد، نشر نمایش، صص 17 تا 20
